یکی از اعضای مجمع جهانی اقتصاد که پروژه “هوش مصنوعی برای کودکان” را رهبری می‌کند، به CNBC گفت:

ما بچه‌های امروزی را «نسل هوش مصنوعی» می‌نامیم زیرا تقریباً در هر کجا که حضور دارند  توسط هوش مصنوعی احاطه شده‌اند و مدل‌های از هوش مصنوعی تصمیم‌هایی برای آنها می‌گیرد

مثلا اینکه: آنها چه ویدیوهایی را آنلاین تماشا ‌کنند، برنامه درسی آنها در مدرسه تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار می‌گیرد و یا کاربری ابزار بازی‌های الکترونیکی که استفاده می‌کنند را هوش مصنوعی تعیین می‌کند و می‌توان گفت نفوذ هوش مصنوعی به زندگی بچه دقیقا از همینجا رشد خواهد کرد.

هوش مصنوعی در دنیای فن آوری و تکنولوژی امروز، به خصوص بعد از راه اندازی ChatGPT بسیار خبرساز شد. این فناوری زندگی رومزه‌ی همه افراد از کارگران تا یک متخصص علوم اجتماعی را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد و در کنار این موضوع فرزندان ما در حال حاضر از اسباب بازی ها و پلتفرم های مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می کنند که با کلیک روی یک دکمه می‌توانند اتفاقات عجیبی را رقم بزنند.

ست برگسون می گوید:

“این فناوری ها از بین نخواهند رفت و به پیشرفت و تاثیرگذاری بیشتر بر حرفه ها و تعاملات روزانه ما ادامه خواهند داد”.

این بدان معناست که هوش مصنوعی می‌تواند نقش مهم‌تری در زندگی کاری و حرفه‌ای نسل‌های آینده داشته باشد – مهارت‌ها مرتبط با هوش مصنوعی حتی ممکن است تبدیل به یک نیاز شغلی در آینده شود و تغییرات تکنولوژیکی می‌تواند مسیرهای شغلی آینده را تعیین کند.

اما نگرانی موجود از بابت چیست ؟

درست است! نگرانی هایی وجود دارد که هوش مصنوعی می تواند چیزی مانند یک شمشیر دو لبه باشد، به خصوص برای کودکان.

بر اساس گزارش یونیسف و مجمع جهانی اقتصاد، خطرات می‌تواند از ضربه به حریم خصوصی کودکان و حفظ امنیت آنها  تا اثرات روانی و رفتاری را شامل ‌شود.

برای مثال، می‌توانیم از رسانه‌های اجتماعی یک مورد را مطرح کنیم. الگوریتم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در رسانه‌های اجتماعی  یاد می‌گیرند که بچه‌ها (یا هر کسی) چه محتوایی را جستجو می‌کنند و با آن درگیر می‌شوند و اصطلاحا فیدهایشان را با محتوای مربوط با آن موضوع پر می‌کند، حتی اگر برای آنها یا اطرافیانشان مضر باشد. اگرچه پلتفرم های رسانه های اجتماعی اقداماتی را برای کاهش این مشکل انجام داده اند، اما نتوانسته اند آن را ریشه کن کنند.

همچنین ممکن است کودکان در زمینه‌ی به اشتراک گذاری اطلاعات شخصی خود به صورت آنلاین دقت کمتری داشته باشند و آن ها در برابر رخنه های اطلاعاتی مانند آنچه اخیرا در ChatGPT اتفاق افتاد، آسیب پذیرتر هستند.

در گزارش یونیسف آمده است: ” هوش مصنوعی همچنین می تواند باعث سوگیری شود. به عنوان مثال، در آمریکا مدارسی که از یادگیری ماشینی و فناوری هوش مصنوعی برای مرتب‌سازی برنامه‌های دانش‌آموزی استفاده می‌کنند، ممکن است به‌طور سهوی اما سیستماتیک انواع خاصی از برنامه‌ها را حذف شود.

برگسون به مثالی مشابه اشاره کرد و گفت: ” در بریتانیا، ما شاهد یک الگوریتم هوش مصنوعی جدید بودیم که امتحانات سطح A دانشجویان را به درستی ارزیابی نمی کرد و امید بسیاری را برای حضور در دانشگاه های برتر از بین می برد.”

کارشناسان می گویند یکی دیگر از خطرات، سلب اختیار و تضعیف قدرت تصمیم گیری است. با توجه به اینکه هوش مصنوعی با زندگی ما در هم تنیده شده است، گاهی اوقات سخت است که به آن اعتماد نکنیم و تکیه نکردن به آن دشوار شده است.

چگونه می‌توانیم در برابر این خطرات از کودکان محافظت کنیم ؟

به گفته کارشناسان، آموزش کلید مقابله و کاهش این خطرات است.

سانگوی و برایانت متخصصین حوزه علوم کامپیوتری می‌گویند:

” با توجه به ظهور این فناوری و حضور بالاجبار آن در زندگی روزمره‌ی فرزندانمان لازم است باید بدانند که این فناوری‌ها چگونه کار می‌کند تا بتوانند متوجه محدودیت‌های بالقوه آنها شوند و یادبگیرند چطور با آن کار کنند و همینطور چگونگی استفاده موثر از این ابزارها را درک کنند.”

ایمی راندتری، پروفسور دانشگاه ایالتی تگزاس که روی جعبه ابزار AI for Children مجمع جهانی اقتصاد کار می‌کند، می‌گوید: وقتی سعی می‌کنید به بچه‌ها در مورد هوش مصنوعی آموزش دهید، برداشتن گام‌های کوچک و ساده ایده خوبی برای شروع است.

او می‌گوید: کار را با آموزش اصول اولیه نحوه عملکرد هوش مصنوعی و سیستم‌های کامپیوتری شروع کنید و هوش مصنوعی را به زبان ساده و در سطح درک آنها به کودکان آموزش دهید.

سنگوی و برایانت هم با این ایده موافق هستند و به این نکته اشاره می‌کنند که پله‌های زیادی برای یادگیری هوش مصنوعی وجود دارد، مثلا یکی از آنها ریاضیات است.

راندتری می گوید: یادگیری عملی از طریق نرم افزاری که به کاربران کودک امکان می دهد الگوریتم ها و سایر فناوری های هوش مصنوعی را به صورت بصری کشف کنند، می تواند برای آن مفید باشد.

اما این تنها راه برای درک و یادگیری کودکان در مورد هوش مصنوعی نیست. بلکه یادگیری نحوه تعامل با آن به همان اندازه مهم است که این شامل پرورش مهارت هایی مانند تفکر انتقادی و خلاقیت است که می تواند مکمل آموزش هوش مصنوعی باشد که خطراتی مانند وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی برای تصمیم گیری را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

راندتری می گوید :

” آموزش و درک هوش مصنوعی برای کودکان به طور فزاینده ای در شکل گیری شهروندان مسئول و تحصیلکرده با قدرت تصمیم گیری بالا و توانمندی دفاع از خود در دنیایی که به طور عجیبی با سرعت بالا به سمت خودکار شدن همه چیز حرکت می‌کند اهمیت بسیار زیادی دارد.”

با این حساب آموزش هوش مصنوعی به طور مسئولانه به کودکان و یاد دادن استفاده از آن به شیوه ای ایمن و اخلاقی نیز حیاتی است.

برگسون می‌گوید:

” کودکان و جوانان باید بدانند که هوش مصنوعی محدودیت هایی دارد و می تواند اشتباه باشد. باید به کودکان و جوانان یاد داد که در مورد چگونگی و میزان استفاده از مدل های مبتنی بر هوش مصنوعی به طور انتقادی فکر کنند و تصمیم بگیرند.”