با پیشرفت تکنولوژی در طول سال‌های اخیر، ما اکنون در دنیایی زندگی می کنیم که پر از کامپیوترها و گجت‌ها و ابزارهای جدیدی است که هم زندگی را برایمان راحتتر کرده و هم مسئولیت مضاعفی را بر روی دوش‌مان گذاشته است. سلطه‌ی تکنولوژی در زندگی روزمره ما اهمیت سواد دیجیتال را نه تنها برای بزرگسالان بلکه برای کودکان به خوبی نشان می‌دهد.

دنیای دیجیتال فواید و مزایای زیادی برای همه‌ی ما دارد، اما بدون درک صحیح از تکنولوژی، دنیای دیجیتال می تواند طاقت فرسا و حتی خطرناک باشد.

بیشترین اهمیت یادگیری سواد دیجیتال در آموزش مهارت‌های مهم به کودکان است. کودکان باید بتوانند تکنولوژی‌های مورد استفاده‌ خود را درک کنند تا بتوانند با آسودگی و به صورت کارآمد از آن استفاده کنند. سواد دیجیتال در واقع تنها به معنی دانستن  نحوه‌ی استفاده از گوشی موبایل نیست.

سواد دیجیتال به معنای درک درست تکنولوژی و استفاده مناسب از آن است.

همه ما می دانیم که سواد سنتی یعنی توانایی خواندن و نوشتن. اما در دنیای دیجیتال امروزی، باسواد بودن دیگر کافی نیست و برای بچه‌ها سواد دیجیتالی به اندازه‌ی سواد سنتی نیز مهم است.

گفتیم سواد دیجیتال به معنای توانایی درک و استفاده از تکنولوژی است. یعنی به دست‌ آوردن توانمندی در استفاده و ایجاد تکنولوژی‌های جدید به روشی سودمند و کارامد. سواد دیجیتال همچنین به معنای شناخت محدودیت‌های تکنولوژی و درک خطرات و اقدامات احتیاطی است که در استفاده از تکنولوژی به آنها  نیاز داریم.

در واقع سواد دیجیتال با سواد کامپیوتری متفاوت است. مطمئناً، توانایی استفاده از کامپیوتر هم بخشی از سواد دیجیتال است. اما سواد دیجیتال عمیق تر از استفاده‌ی ساده از کامپیوتر است.

نمونه های سواد دیجیتال:

سواد دیجیتال می تواند از موضوعات ساده تا فرآیند‌های بسیار پیچیده‌ی تکنولوژیک را شامل شود. در ساده ترین حالت، سواد دیجیتال به معنای توانایی پیمایش در یک وب سایت، ارسال ایمیل یا استفاده از رسانه های اجتماعی است. با این وجود، سواد دیجیتال یعنی درک عمیق از تکنولوژی که شبانه‌روز با آن سروکار داریم، همچنین در مراحل پیچیده‌ترمی تواند به مهارت های کاربردی مانند طراحی نرم افزار، یادگیری کدنویسی یا ساخت یک برنامه موبایل اشاره کرد و یا به عنوان مثال نمونه‌های از سواد دیجیتال می‌تواند شامل حفظ امنیت شخصی در اینترنت و جلوگیری از سواستفاده سایبری باشد.

با این وجود بهتر است بپرسیم مزایای سواد دیجیتال برای کودکان چیست؟

کودکان با یادگیری سواد دیجیتال از مهارت بسیار مهمی بهرمند می‌شوند. در دنیای تکنولوژیک امرزو که همه چیز به اینترنت وابسته است بچه‌ها از سنین پایین مهارت‌های دیجیتال را یاد می گیرند. بسیاری از این مهارت‌های فنی برای آینده‌ی  شغلی و تحصیلی آنها ضروری هستند. تقریباً هر صنعتی که بچه‌ها در آینده وارد آن می‌شوند، به نوعی از سواد دیجیتالی نیاز دارد.

با توجه به اینکه اکنون در بیشتر مدارس نیاز به ارائه پروژه‌ها و تکالیف به صورت آنلاین است، انتظار می‌رود که کودکان مهارت‌های اساسی مانند تایپ کردن، تحقیق با استفاده از موتور‌های جستجو(مانند گوگل)، ارسال ایمیل و همچنین امکان استفاده ایمن از اینترنت را یادبگیرند.

اکنون بیش از هر زمان دیگری، نیاز است بچه‌ها یک دوره‌ی درسی سواد دیجیتال و آموزش مهارت‌های اولیه را بگذرانند. چراکه جایی که معمولا فرزندان ما با مشکل مواجه می شوند در استفاده از تکنولوژی بدون درک دقیق هدف آن است. بچه‌هایی که از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند باید بدانند که چگونه با این محیط جدید کار ‌کنند، باید بدانند چه کسانی می‌توانند آنها  را ببیند و یا با آنها صحبت کنند و متوجه حفظ سلامت روان و امنیت شخصی خود در این فضا باشند باید به بچه‌ها آموزش دهیم که یادبگیرند چه ردپای دیجیتالی را از خود به جا میگذارند.

این موضوع برای ایمنی فرزندان ما آنقدر مهم است که می‌تواند اهمیت ان را برابر با سواد خواندن و نوشتن دانست، کودکان برای زندگی در عصر تکنولوژی باید اهمیت سواد دیجیتال را درک کنند و بدانند خطرات و مشکلات احتمالی در دنیای دیجیتال کجاست!

4 اصل اساسی سواد دیجیتال

1. درک مطلب: اصل اول درک مطلب است و به توانایی کاربران رسانه‌های دیجیتال در درک محتوای آن اشاره دارد.
2. وابستگی متقابل: امروزه دنیای تکنولوژی در شرایطی کاملا به هم پیوسته قرار دارد. استفاده‌‌ از رسانه های دیجیتال اکنون بخشی از زندگی روزمره ما است. وابستگی متقابل ابزار و رسانه‌های دیجیتال به یکدیگر نشان می دهد که گسترش دستگاه‌های دیجیتالی، مصرف محتوا از رسانه‌های مختلف را آسان تر کرده است.
3. عوامل اجتماعی: عوامل اجتماعی مختلف می‌توانند بر روی کاربرد و نحوه‌ی درک رسانه‌های اجتماعی تاثیرگذار باشند. درک این عوامل اجتماعی کلید درک موفقیت در استفاده‌ی انواع خاصی از رسانه‌هاست.
4. مدیریت دنیای دیجیتال: کسانی که با ابزارها‌ی دیجیتال مختلقف کار می‌کنند مسلما اهمیت ذخیره و دسترسی آسان به اطلاعات را درک می‌کنند، سازمان‌دهی و مدیریت اطلاعات یکی از اصول مهم دنیای دیجیتال است و انجام درست آن دسترسی و استفاده از اطلاعات را در آینده آسوده‌ می‌کند.

چگونه فرزندانمان را به یادگیری سواد دیجیتال تشویق کنیم؟

• بهتر است با سوال کردن شروع کنیم و از آنها در مورد نحوه‌ی آشنایی‌شان با تکنولوژی و رسانه‌های اجتماعی بپرسیم، همینطور درباره‌ی نحوه‌ی استفاده آنها از رسانه‌های اجتماعی سوال کنیم و برای‌شان توضیح دهیم که دانستن نحو‌ه‌ی کار با رسانه‌های اجتماعی کافی نیست و با یادگیری سواد دیجیتال می‌توانند استفاده‌های کاربردی و بهتری از تکنولوژی‌های در دسترس‌شان داشته باشند.
• حتما با بچه‌ها در مورد امنیت اینترنت و خطرات دنیای دیجیتال صحبت کنیم، باید به کودکان آموزش دهیم که اینترنت چگونه کار می کند و چگونه از آن به درستی به نفع خود استفاده کنند. آن‌ها باید اصول گشت‌وگذار در اینترنت و همچنین ارزیابی اطلاعاتی که به صورت آنلاین پیدا می‌کنند را بدانند، همچنین مهم است که بدانند هر چیزی که در اینترنت پیدا می کنند الازما صحت ندارد. اخبار و اطلاعات جعلی همه‌جا وجود دارد، بنابراین هنگام استفاده از اطلاعات یافت شده در اینترنت، حتما باید ارزیابی کنند تا از واقعی بودن آن اطمینان حاصل شود.
• با کودکان در مورد آزار و اذیت اینترنتی صحبت کنیم. برای کودکانی که تکنولوژی بخش بزرگی از زندگی‌شان را احاطه کرده و تحت تاثیر خود قرار می‌دهد بسیار مهم است که در مورد چالش ‌های احتمالی آگاهی داشته باشند. متاسفانه آزار و اذیت‌های سایبری کودکان و نوجوان را بیشتر تهدید می‌کند و کودکان در برابر این مسایل آسیب پذیرتر هستند چراکه اطلاعات و دانش ‌کافی از محیط آزاد اینترنت ندارند.
• شاید به نظر بسیار از والدین بهتر باشد ابزارهای دیجیتال از برنامه‌های درسی و کلاس‌های دانش‌آموزان حذف شود اما باید بپذیریم استفاده‌ از ابزارهای دیجیتال امروزه برای تمام دانش‌اموزان ضروری شده است و بجای حذف این ابزارها باید به دنبال حضور فناوری با تمرکز بر پذیرش مسئولیت استفاده‌ی درست از این ابزارها برای کودکان باشیم و به آنها آموزش دهیم در مقابل تکنولوژی مسئولانه رفتار کنند. همانطور که به فرزندانمان شنا کردن یا دوچرخه سواری را آموزش می دهیم، باید به آنها یاد دهیم که چگونه از ابزارهای دیجیتال خود به درستی استفاده کنند. بسیاری از بچه‌ها مهارت‌های کامپیوتری رو اینترنت را خودشان به تنهایی یاد می‌گیرند، اما والدین و معلمان باید از ابزارهای و برنامه‌های که بچه‌ها استفاده میکنند را به همراه بچه‌ها استفاده کنند تا بفهند هدف یا اهداف این ابزار یا بازی چیست، و در مسیر به کارگیری درست تکنولوژی نیمی از مسئولیت را به عهده بگیرند.
• مدرسه و برنامه‌های درسی تا حدودی وابسته به ابزارهای دیجیتال و اینترنت هستند اما تشویق کردن بچه‌ها به انجام یک پروژه ساده‌ی عکاسی از میوه‌ها و انتقال آن به کامپیوتر و ذخیره در یک پوشه و ارسال یکی از عکس‌ها از طریق برای دوستشان می‌تواند یک مسیر خوب برای کنجکاو کردن بچه‌ها و یادگیری سواد دیجیتال باشد.

در حال حاضر ما در عصردیجیتال زندگی می کنیم و بچه ها باید مهارت‌های سواد دیجیتال را یادبگیرند. با توجه به اینکه جهان با سرعت هرچه تمام به سمت دیجیتالی شدن بیشتر می‌رود سواد دیجیتال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند طبیعتا جایی برای ترسیدن نیست حتی این شرایط یک فرصت عالی برای بچه‌های امروزی تلقی ‌می‌شود تا بتوانند با کمک ابزارهای دیجیتال زندگی خود را از جهات مختلف آسان‌تر کنند. والدین باید از سنین کودکی بچه‌ها را به آموزش سواد دیجیتالی تشویق کنند تا پایه‌ی قوی از همان ابتدا در ذهن‌شان ساخته شود. ​